Bẫy Hơi (Steam Trap) Là Gì? Cấu Tạo Và Các Loại Phổ Biến Nhất

Bẫy hơi là một thiết bị có chức năng lọc nước ngưng giúp cho hệ thống đường ống luôn khô ráo, tránh hiện tượng thủy kích. Hiện tại, thiết bị này được ứng dụng rộng rãi trong các công trình dân dụng, công nghiệp,… và giữ vai trò không thể thiếu để đảm bảo hệ thống làm việc ổn định, hiệu quả.

Bẫy hơi là gì?

Thông thường trong các hệ thống làm việc sử dụng nguồn năng lượng nhiệt và hơi nóng cao thường xảy ra tình trạng ngưng tụ. Phần nước ngưng tụ này nếu không được loại bỏ đúng cách, kịp thời sẽ dẫn đến hiện tượng thủy kích (búa nước) đồng thời gây ảnh hưởng và làm hư hỏng đến các thiết bị trong hệ thống.

Cần phải loại bỏ được những hạt nước ngưng tụ này thì hệ thống mới đi vào hoạt động ổn định. Vì vậy người ta đã nghiên cứu và chế tạo ra sản phẩm bẫy hơi.

Bẫy hơi trong tiếng Anh là Steam Trap. Ngoài ra, thiết bị này còn có nhiều tên gọi khác nhau như bẫy hơi nước, cốc ngưng hơi, cốc tách nước, bẫy nước. Thực chất đây cũng là một thiết bị van công nghiệp tự động được sử dụng lắp đặt trên các đường ống trong hệ thống hơi nóng để tránh hiện tượng nước bị ngưng tụ lại.

Việc lắp đặt thiết bị này giúp cho hệ thống công trình luôn khô ráo, sạch sẽ, vận hành trơn tru, hiệu quả. Đồng thời loại van này còn có công dụng kiểm soát và điều chỉnh tốc độ hơi nước chính xác.

Thông số kỹ thuật của bẫy hơi

Chức năng chính của bẫy hơi

Ngăn ngừa sự tích tụ nước, xả toàn bộ hơi nước ngưng tụ, loại bỏ các loại khí không ngưng tụ là những chức năng chính của cốc ngưng hơi. Cụ thể các chức năng như sau:

• Khi lắp đặt các bẫy hơi trong hệ thống sẽ giúp đường ống loại bỏ hoàn toàn lượng nước bị ngưng tụ ngay sau khi chúng được hình thành. Điều này giúp cho hệ thống luôn khô ráo ở mức độ nhất định, hạn chế thấp nhất nguy cơ gặp tình trạng rò rỉ lưu chất hay búa nước gây hư hỏng thiết bị phải sữa chữa tốn kém, đồng thời ngưng trệ quá trình sản xuất.
• Cốc ngưng hơi còn có tác dụng tăng khả năng sấy khô cho hệ thống một cách nhanh chóng, điều này giúp tiết kiệm được một khoản chi phí đáng kể từ việc sử dụng nhiên liệu đốt.
• Có khả năng hạn chế cũng như loại bỏ các loại khí không ngưng tụ khác ra khỏi đường ống. Điều này giúp cho hệ thống tạo ra một lượng hơi có độ tinh khiết tuyệt đối, không gây ảnh hưởng xấu đến quá trình truyền nhiệt. Đồng thời giúp các thiết bị có liên quan vận hành một cách trơn tru, hiệu suất công việc, năng suất kinh tế đem lại cao.

Cấu tạo của bẫy hơi

Cốc ngưng hơi cũng tương tự như các loại van công nghiệp khác, để có một sản phẩm bẫy hơi đạt chất lượng, đúng theo yêu cầu cần có sự kết hợp của 6 bộ phận chính đó là: Thân bẫy hơi, lỗ thông hơi, bộ cốc phao, lỗ xả nước, cửa hơi vào/ cửa hơi ra. Cụ thể từng bộ phận như sau:

• Thân bẫy hơi: Bộ phận này có chức năng chứa đựng, bảo vệ và cố định các bộ phận khác ở bên trong van. Chất liệu để làm thân cốc ngưng hơi thường là gang, đồng, thép, inox nên có khả năng chống chịu nhiệt độ, áp suất cao, chống oxy hóa và ăn mòn tốt. Bên ngoài còn được bao phủ bởi một lớp sơn bảo vệ cao cấp nên vừa đảm bảo tính thẩm mỹ, vừa tránh được tình trạng nhiễm từ, nhiễm bụi hiệu quả, tăng tuổi thọ sử dụng van.
• Lỗ thông hơi: Ở đầu ra thiết bị thường thiết kế các lỗ thông hơi, chúng có khả năng mở ra hoặc bịt kín. Điều này giúp cho lượng khí có thể lưu thông và thoát ra bên ngoài một cách đơn giản hơn.
• Cốc phao: Bộ phận này thường được thiết kế với hình dáng đa dạng chẳng hạn như cốc ngưng, bóng phao, đồng tiền. Đây chính là bộ phận có vị trí tiếp xúc trực tiếp với các lưu chất nên thường được làm từ các chất liệu cao cấp, chống ăn mòn tốt.
• Lỗ xả nước: Các lỗ xả nước thường được thiết kế nằm ở phần dưới đáy van, chúng đảm nhiệm chức năng loại bỏ lượng nước ngưng tụ, dư thừa trong quá trình vận hành ra khỏi hệ thống. Tránh tình trạng gây rò rỉ lưu chất, búa nước làm hư hỏng các thiết bị xung quanh.
• Cửa hơi ra/cửa hơi vào: Hai bộ phận này được lắp đặt nằm ở hai bên bẫy hơi. Ngoài ra trên chúng còn được thiết kế thêm các vòng ren và mặt bích để giúp quá trình kết nối với đường ống dễ dàng hơn. Thông thường các đường ống lớn sẽ kết nối dạng mặt bích, còn các đường ống nhỏ sẽ kết nối dạng vòng ren.

Nguyên lý hoạt động của cốc ngưng hơi

Cốc ngưng hơi được sản xuất nhằm mục đích ứng dụng trong các hệ thống sử dụng hơi nóng với mức áp suất và nhiệt độ cao. Các thiết bị này hoạt động dựa trên sự khác nhau giữa nước ngưng tụ và hơi nóng.

Nguyên lý hoạt động của bẫy hơi như sau: Các loại chất lỏng được đun sôi tạo ra hiện tượng bốc hơi và hình thành hơi nóng. Lượng hơi nóng này dùng để vận hành các thiết bị của hệ thống thông qua sự thay đổi áp suất.

Trong quá trình hoạt động lượng hơi nóng này có thể biến đổi và ngưng tụ thành nước ngưng, chúng thường lắng đọng ở phần đáy của bẫy hơi. Khi áp lực của hệ thống tăng lên sẽ làm cho lỗ xả nước ở trong đường ống được mở ra, phần nước ngưng tụ đi theo lỗ xả nước và thoát ra ngoài.

Áp suất và vận tốc của môi chất tăng lên khi nguồn nước nóng đi qua đường ống. Điều này kéo theo áp suất của buồng đĩa cũng tăng lên và nhấn phần đĩa van xuống dưới, đóng hoàn toàn cốc ngưng hơi lại.

Phần nước ngưng sau khi đi ra ngoài sẽ quay trở lại buồng chứa và đi vào van, chúng thực hiện một vòng tuần hoàn lặp đi lặp lại đó là tiếp tục quá trình bốc hơi, ngưng tụ và thoát ra ngoài.

Các loại bẫy hơi phổ biến nhất hiện nay

Cốc ngưng hơi cũng là một trong những thiết bị, phụ tùng công nghiệp phổ biến được ứng dụng rỗng rãi trong đời sống hàng ngày cũng như các ngành công nghiệp sản xuất. Do đó người ta đã nghiên cứu và tạo ra nhiều loại bẫy hơi với kiểu dáng, chất liệu khác nhau để phù hợp với từng môi chất, quy mô, tính chất công trình.

Dưới đây là 4 loại bẫy hơi phổ biến nhất trên thị trường hiện nay, mọi người có thể tham khảo để nắm rõ hơn, từ đó lựa chọn cho công trình một sản phẩm phù hợp nhất, cụ thể:

1. Bẫy hơi dạng phao

Trong tất cả các loại bẫy hơi thì dạng phao được xem là loại có tính ứng dụng cao và phổ biến nhất trên thị trường hiện nay. Sở dĩ chúng được gọi là bẫy hơi dạng phao là vì bộ phận quan trọng bên trong được thiết kế giống như hình của một quả bóng dạng phao.

Dòng bẫy hơi này có ưu điểm là tốc độ xả nhanh, đồng thời lượng hơi bị thất thoát ít giúp hệ thống tiết kiệm được một lượng nhiên liệu khá lơn. Ngoài ra, lưu lượng xả cũng rất lớn, tránh được nguy cơ gặp phải hiện tượng thủy kích.

Bẫy hơi dạng phao thường được chế tạo từ các chất liệu cao cấp như inox, gang dẻo nên có khả năng chống ăn mòn tốt, sử dụng lâu dài. Điều này cũng giúp cho thiết bị có khả năng thích nghi với nhiều môi chất làm việc khác nhau.

2. Bẫy hơi đồng tiền

Loại bẫy hơi này còn có tên gọi khác là cốc ngưng hơi đồng tiền, chúng có cấu tạo đơn giản, nhìn qua trông khá giống van y lọc, bên ngoài được cấu thành từ nhiều các miếng nhiệt tĩnh ghép lại cùng nhau, có chức năng đóng mở van.

Tương tự như các loại bẫy hơi khác, cốc ngưng hơi đồng tiền cũng có kích cỡ đa dạng, dao động từ DN15 – DN100, chất liệu phong phú từ inox, gang nên có độ bền cứng cao, khả năng chịu nhiệt, áp suất và chống ăn mòn tốt.

Sản phẩm có xuất xứ từ nhiều quốc gia khác nhau như Trung Quốc, Đài Loan, Hàn Quốc, Nhật Bản, các nước Châu Âu. Bẫy hơi đồng tiền được ứng dụng nhiều trong các hệ thống có nhiệt độ cao, chúng có khả năng hoạt động tương đối ổn định, ít gây thất thoát hơi nóng nhưng trong quá trình vận hành có thể gây giảm áp suất của hệ thống.

3. Bẫy hơi gầu đảo

Bẫy hơi gầu đảo hay còn được gọi với nhiều cái tên khác như bẫy hơi cốc ngưng, bẫy hơi thùng ngược. Như cái tên của nó, hình dạng bên ngoài của bẫy hơi trông giống như một chiếc gầu úp ngược, thông qua cơ cấu đòn bẩy để giúp đóng mở van.

Các thông số chịu nhiệt, áp suất, chất liệu, kích thước của bẫy hơi gầu đảo cũng tương tự như các loại bẫy hơi khác. Dòng thiết bị này được thiết kế nhỏ gọn, đơn giản, thích hợp với các hệ thống công trình có quy mô nhỏ đến vừa, đồng thời dễ dàng lắp đặt, sử dụng.

4. Bẫy hơi lưỡng kim

So với các loại bẫy hơi khác thì bẫy hơi lưỡng kim ít thông dụng và phổ biến ở thị trường Việt Nam, dòng sản phẩm này còn có tên gọi khác là bẫy hơi nhiệt tĩnh. Thiết bị được ứng dụng nhiều trong các hệ thống gia nhiệt, hệ thống sưởi, nhà máy nhiệt điện, lọc hóa dầu, đường ống tracking.

Chất liệu chủ yếu để tạo nên bẫy hơi lưỡng kim là thép, kích thước thiết bị nhỏ gọn chỉ dao động trong khoảng DN40 – DN50. Ngoài kết nối kiểu mặt bích và nối ren thì còn kiểu hàn giúp cho việc lựa chọn kiểu đường ống trở nên đa dạng hơn.

Ứng dụng thực tế của Steam Trap

Bẫy hơi được xem là một trong những thiết bị quan trọng, ứng dụng phổ biến trong các hệ thống hơi nóng có nhiệt độ và áp suất cao. Chúng giúp cho hệ thống đường ống luôn đảm bảo tính chất khô ráo, hạn chế hiện tượng thủy kích. Bẫy hơi thường được ứng dụng nhiều trong các lĩnh vực như:

• Lĩnh vực công nghiệp: Ứng dụng phổ biến và quan trọng nhất của bẫy hơi đó chính là sử dụng trong các hệ thống lò hấp, lò sưởi, lò hơi, máy sấy công nghiệp, tấm tỏa nhiệt hay các thiết bị giặt khô.
• Lĩnh vực sức khỏe, đời sống: Thường được lắp đặt trong các hệ thống vận hàng bằng hơi như lò sưởi ấm, máy sưởi ấm, máy điều hòa nhiệt độ, hệ thống quạt hơi. Ngoài ra các bể bơi nước nóng, phòng xông hơi, massage, trung tâm nghỉ dưỡng cũng là những hệ thống cần đến sự góp mặt của bẫy hơi.
• Lĩnh vực lọc dầu, khai khoáng: Đây cũng được xem là một ứng dụng quan trọng của bẫy hơi. Chúng được sử dụng để lắp đặt trong các hệ thống khai khoáng, dây chuyền lọc hóa dầu khí, khí đốt, lắp đặt ở vị trí van giảm áp, trong các đường ống lưu trữ và vận chuyển sản phẩm.
• Nhiệt điện: Bẫy hơi được lắp đặt trong các nhà máy nhiệt điện nhằm mục đích chuyển hóa năng lượng nước tạo hành hơi nước để làm các tuabin hoạt động, từ đó tạo ra dòng điện phục vụ đời sống hàng ngày.

Ưu nhược điểm của bẫy hơi

Sở dĩ bẫy hơi được ứng dụng nhiều trong hầu hết các ngành công nghiệp lớn nhỏ, đời sống dân dụng là bởi vì dòng thiết bị này sở hữu nhiều ưu điểm vượt trội. Dưới đây là những ưu điểm nổi bật của bẫy hơi, mọi người có thể tham khảo để nắm rõ hơn.

• Giúp hệ thống công trình luôn đảm bảo khô ráo, tránh tình trạng tích tụ nhiệt và gặp hiện tượng búa nước làm hư hỏng các thiết bị và đường ống.
• Khả năng vận hành nhanh chóng, hiệu quả một các tự động và tuần hoàn lặp đi lặp lại.
• Có khả năng xả bỏ nước ngưng nhưng không gây tình trạng thất thoát hơi nóng ra bên ngoài môi trường gây ảnh hưởng đến hiệu suất công việc.
• Xả bỏ lượng khí dư thừa ra bên ngoài một cách dễ dàng nếu như trường hợp hệ thống gặp tình trạng quá tải hơi.
• Chất liệu chế tạo thường là các vật liệu có độ cứng, độ bền cao nên thành phẩm có khả năng chịu nhiệt độ và áp lực tốt, ít bị hư hỏng, ăn mòn bởi các tác nhân từ bên ngoài môi trường, đồng thời thích hợp với nhiều môi chất và quy mô hệ thống công trình.
• Tiết kiệm năng lượng, chí phí thông qua việc nước ngưng sau khi đi ra ngoài sẽ được đưa về bể chứa và dùng lại.
• Với phương thức kết nối là kiểu mặt bích và nối ren giúp cho việc lắp đặt hệ thống luôn chặt chẽ, nhanh chóng dễ dàng, phục vụ quá trình bảo trì, bảo dưỡng thuận tiện hơn.

Mặc dù sở hữu nhiều ưu điểm vượt trội, nhưng dòng bẫy hơi này vẫn còn tồn tại một vài nhược điểm đáng kể, chẳng hạn như:

• Đối với các chất ngưng tụ không phải là nước bình thường có thể gây ra hiện tượng ăn mòn các thiết bị.
• Đồng thời trong quá trình vận hành có thể tích tụ luôn bụi bẩn gây tình trạng rò rỉ lưu chất ra bên ngoài.
• Trường hợp lựa chọn và lắp đặt bẫy hơi không đúng với kích thước của hệ thống có thể gây ra hiện tượng thủy kích.

Một số vị trí lắp đặt Steam Trap thường gặp

Ngoài việc lựa chọn đúng kích thước, chất liệu của bẫy hơi sao cho phù hợp với hệ thống công trình thì vị trí lắp đặt chính xác sẽ giúp hệ thống hoạt động trơn tru, hiệu quả, năng suất công việc cao. Dưới đây là một số vị trí lắp đặt bẫy hơi hợp lý nhất mọi người cần nắm rõ:

• Vị trí gần đường ống: Lắp đặt bẫy hơi ở vị trí gần đường ống sẽ giúp hạn chế mức thấp nhất tình trạng gặp phải hiện tượng thất thoát nhiệt thông qua bức xạ nhiệt. Tuy nhiên, lắp đặt ở vị trí này sẽ khiến cho việc kiểm tra, bảo dưỡng, bảo trì thiết bị gặp khó khăn.
• Vị tri gần mặt đất: Đối với khu vực ngay trên mặt đất thường dễ dàng quan sát, thuận tiện cho việc lắp đặt cũng như bảo trì, bảo dưỡng, sửa chữa khi thiết bị không may bị hư hỏng. Tuy nhiên ở vị trí này thường khiến hệ thống gặp hiện tượng mất nhiệt qua bức xạ.
• Vị trí trước van giảm áp: Đây cũng được xem là một trong những vị trí thường áp dụng lắp đặt bẫy hơi. Việc lắp đặt bẫy hơi trước van giảm áp có tác dụng ngăn chặn tình trạng búa nước khiến các thiết bị và van giảm áp bị hư hỏng.
• Lắp đặt theo chiều ngang: Ở vị trí này giúp cho việc lắp đặt các thiết bị một cách cố định, chắc chắn. Bẫy hơi thường được lắp đặt vào gần mặt đất, vào sàn, điều này cũng thuận tiện cho việc kiểm tra hệ thống hoạt động, bảo trì, bảo dưỡng.
• Lắp đặt theo chiều dọc: Khi lắp đặt bẫy hơi theo chiều dọc sẽ giúp tiết kiệm không gian, diện tích, chúng thường được cố định vào cột, vào tường.

Việc lựa chọn các vị trí lắp đặt phù hợp, chính xác là điều vô cùng quan trọng. Bởi vì điều này không chỉ giúp hệ thống hoạt động ổn định, mang lại hiệu quả cao mà còn kéo dài tuổi thọ của thiết bị, hạn chế tình trạng hư hỏng, thay mới.

Lưu ý khi chọn, lắp đặt, sử dụng cốc ngưng hơi

Để bẫy hơi hoạt động một cách trơn tru, hiệu quả, đồng thời ít bị hư hỏng, sửa chữa, trong quá trình lựa chọn, lắp đặt và sử dụng thiết bị, chúng ta cần lưu ý một số vấn đề cơ bản dưới đây, cụ thể:

• Cần lựa chọn thiết bị bẫy hơi phù hợp có lưu lượng và tốc độ mất hơi nước thấp nhất để tránh tình trạng rò rỉ hơi nước gây tổn thất nguồn năng lượng.
• Chọn bẫy hơi nước có kích thước phù hợp với hệ thống đường ống. Bởi vì nếu như đường ống lớn nhưng bẫy hơi lại nhỏ thì việc tồn đọng nước ngưng sẽ xảy ra khiến cho hệ thống không xả kịp.
• Cần tùy thuộc vào nhu cầu sử dụng, thời gian lắp đặt hay thời gian bảo dưỡng thiết bị định kỳ mà lựa chọn việc lắp đặt theo chiều dọc hay chiều ngang, gần mặt đất hay gần đường ống cho phù hợp.
• Chú ý lắp đặt bẫy hơi ở những nơi thuận tiện để giúp cho quá trình vận hành, kiểm tra, bảo trì bảo dưỡng thiết bị diễn ra đơn giản, nhanh chóng. Có nhiều trường hợp lắp đặt ở những vị trí khuất tầm nhìn, khó kiểm tra sẽ khiến cho việc bảo trì bị quên lãng, lâu ngày ảnh hưởng đến kết quả vận hành cũng như gặp những rủi ro hư hỏng.
• Cần lựa chọn bẫy hơi có thông số kỹ thuật tương ứng với hệ thống bao gồm các yếu tố như nhiệt độ, áp suất định mức để tránh tình trạng van sớm bị hư hỏng, đồng thời kéo dài thời gian sử dụng thiết bị.
• Nên lắp thêm một chiếc van y lọc trước bẫy hơi Steam Trap để tránh tình trạng bị tắc nghẽn, mắc kẹt trong quá trình xả van.
• Ngoài ra nên lắp đặt thêm các thiết bị như đầu dò rò rỉ siêu âm để giúp sớm phát hiện ra những vị trí bị rò rỉ lưu chất.
• Trong quá trình sử dụng thiết bị nên kiểm tra thường xuyên để sớm phát hiện các lỗi hư hỏng để có hướng khắc phục kịp thời, tránh gây ảnh hưởng đến cả hệ thống.
• Nên giám sát và kiểm soát sự vận hành của hệ thống thông qua các thiết bị máy tính hiện đại. Đồng thời cũng nên kiểm tra toàn bộ đường ống để tìm ra những thiết bị không cần sử dụng hãy loại bỏ chúng ra khỏi hệ thống để tránh tình trạng thất thoát lưu chất.

Trên đây là tổng hợp những thông tin cơ bản về bẫy hơi, một trong những thiết bị quan trọng và cần thiết cho các hệ thống công trình. Hy vọng sau khi quý khách hàng tham khảo có thể dễ dàng lựa chọn cho công trình một sản phẩm phù hợp nhất. Ngoài ra, nếu đang có nhu cầu tìm kiếm thiết bị này, hãy đến ngay Tổng Kho Van hoặc liên hệ HOTLINE 098 1805 266 để được tư vấn, hỗ trợ tốt nhất.

Thông tin bạn nên xem:

• Van 1 Chiều Lò Xo | Tìm Hiểu Cấu Tạo, Nguyên Lý Và Cách Lắp Đặt
• Top 6 Van Điều Khiển 3 Ngã Cho Dầu Nóng Tốt Nhất Nên Lựa Chọn
• Mặt Bích Thép Mạ Kẽm | Chính Hãng, Báo Giá Tốt Nhất Thị Trường
• Van Bypass (Bypass Valve) Là Gì? Cấu Tạo, Chức Năng, Ứng Dụng